بازار- گروه استان ها: در حالی بحران آب در کشور خودنمایی می کند که شاهد کاهش ۴۱ درصدی ورودی آب به سدها از ابتدای سال آبی جاری (ابتدای مهر۱۴۰۳) تا سوم خردادماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته هستیم. حجم آب موجود در سدهای کشور هم ۲۳ درصد کاهش یافته است.
اخیرا فیروز قاسم‌زاده مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور با استناد به آخرین آمار ایستگاه‌های باران‌سنجی وزارت نیرو اعلام کرده که بارش کشور در سال جاری با کاهش حدود ۳۸ درصدی نسبت به شرایط بلندمدت مواجه بوده، به طوری که از نظر رتبه‌ای، در بین ۵۷ سال آماری، رتبه ۵۶ را به خود اختصاص داده است.
مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور: سدهایی نظیر سدهای استان تهران، اصفهان، خراسان رضوی، قم، هرمزگان، زنجان، کرمان و مرکزی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند
قاسم‌زاده با ابراز نگرانی از وضعیت سدهای مهم کشور گفت: برخی از سدهای بزرگ در استان‌های مرکزی، جنوبی و شرقی در وضعیت بحرانی قرار گرفته‌اند. برای مثال، بررسی موجودی مخازن سدهای کشور نشان می‌دهد سدهایی نظیر سدهای استان تهران، اصفهان، خراسان رضوی، قم، هرمزگان، زنجان، کرمان و مرکزی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند.
خکشالی و بحران آب سالهاست که در استان کرمان جولان می دهد و مردم این دیار واژه «کم آبی» را در واقعیت و زندگیشان حس کرده اند.
هنوز تابستان نشده مشکلات بی آبی در کرمان شروع شد
کم آبی در کرمان بسیار شدید و مشهود بوده و وضعیت منابع آبی این استان نگران کننده است. میزان بارش ها در این منطقه طی سال آبی جاری به شدت کاهش یافته است و هنوز تابستان نشده مشکلات بی آبی شروع شده است به گونه ای که در ساختمان های همکف هم فشار آب به شدت پایین است و مردم برای تامین آب شرب هم با مشکل مواجه هستند.
مردم به دلیل افت شدید فشار آب در طول روز، باید شب ها اقدام به ذخیره سازی آب در منبع کنند تا آب لازم برای مصرف روزانه را داشته باشند؛ این وضعیت سالهاست که در تابستان های کرمان تکرار می شود.
طی سال های متمادی استان کرمان با چالش های جدی در حوزه منابع آبی مواجه بوده است؛ چالش‌هایی که نه تنها تامین آب شرب، بلکه پایداری کشاورزی و امنیت زیست محیطی منطقه را نیز تحت تاثیر قرار داده‌اند.
شرایط اقلیمی خشک، بارندگی های محدود و پراکنده و همچنین برداشت های بی رویه از منابع زیرزمینی موجب شده اند تا بهره برداری هوشمندانه و مدیریت علمی منابع آبی بیش از هر زمان دیگری ضرورت یابد.
در چنین شرایطی پروژه انتقال آب شرب از خط انتقال خلیج فارس به شهر کرمان به دلیل کمبود اعتبار در ۱۰ کیلومتری این شهر با پیشرفت ۸۰ درصدی متوقف شده است. استاندار کرمان اما پس از مذاکرات با وزیر نیرو، مجوز تأمین اعتبار لازم برای تکمیل این پروژه حیاتی را فراهم کرد.
ذخایر آبی پشت سدهای استان کرمان تنها ۲۵ درصد است
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان در گفتگو با خبرنگار بازار وی با اشاره به اینکه در استان کرمان چهار سد در حال بهره برداری و دو سد «قدرونی» و «صفاررود» هم در دست اقدام است.
حمید علیدادی سلیمانی ادامه داد: میانگین بارش سالانه استان کرمان ۱۳۰ میلیمتر و در کشور ۲۵۰ میلیمتر است. سهم استان کرمان از بارش ها حدود ۵۰ درصد کشور است.
وی ادامه داد: در سال آبی که از ابتدای مهر ماه ۱۴۰۳ تا شهریور ۱۴۰۴ است، نزدیک به ۷۲ میلیمتر بارش داشته ایم. بارش ها قبل از سال جدید خوب بود اما پیش بینی های برای سال ۱۴۰۴ محقق نشد.
علیدادی سیلمانی گفت: میزان رواناب و سیلابی که به سمت سدها آمد، ذخیره سدهای استان را به حدود ۲۵ درصد رساند که معادل ۱۴۶میلیون مترمکعب آب در سدهای کرمان وجود دارد.
وی اظهار کرد: مجموع حجم مخازن سدهای استان کرمان نزدیک به ۵۷۰ میلیون مترمکعب است که در حال حاضر نزدیک به ۲۵ درصد آب پشت سدهای استان ذخیره شده است.
وی تصریح کرد: چنانچه ذخیره آب سدهای استان کمتر از ۳۰ درصد باشد وضعیت نامطلوب به شمار می رود. البته امیداوریم با توجه به اینکه هنوز در فصل بهار هستیم، بارش های بیشتری رخ بدهد و ورود آب به سدها وضعیت بهتری برای کرمان رقم زده شود و بهتر بتوانیم منابع و مصارف را مدیریت کنیم.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان کرمان: سد جیرفت حدود ۱۰۸ میلیون مترمکعب، سد نسا ۲۳ میلیون مترمکعب، سد بافت ۱۰ میلیون مترمکعب و سد سیرجان ۳ میلیون مترمکعب آبگیری شدند
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان گفت: سد جیرفت حدود ۱۰۸ میلیون مترمکعب، سد نسا ۲۳ میلیون مترمکعب، سد بافت ۱۰ میلیون مترمکعب و سد سیرجان ۳ میلیون مترمکعب آبگیری شدند.
وی عنوان کرد: لازم است مردم و کشاورزان در مناطقی مانند جیرفت و بم که شبکه داریم، با ما همکاری بیشتری داشته باشند تا کمترین ضرر و آسیب در خصوص تامین حق آبه های کشاورزی داشته باشیم.
وجود ۳۰ هزار حلقه چاه در استان کرمان
علیدادی سلیمانی به اشاره به پهناور بودن استان کرمان افزود: در مجموع نزدیک به ۳۰ هزار حلقه چاه در استان کرمان وجود دارد. حدود ۲ هزار و ۵۰۰ حلقه مربوط به شرب و صنعت است و مابقی مربوط به کشاورزی است.
وی شمار چاه های کشاورزی پروانه دار استان کرمان را ۲۱ هزار حلقه چاه اعلام و اظهار کرد: چاه های فاقد مجوز دو دسته هستند؛ ۳ هزار و ۸۵۰ حلقه، چاه هایی که بعد از سال ۸۵ حفر شده اند که باید پُر و مسلوب المنفعه شوند.
علیدادی سلیمانی ادامه داد: همچنین نزدیک به ۵ هزار حلقه چاه هم مربوط به قبل از سال ۸۵ هستند. این دسته از چاه ها در تعیین تکلیف هستند و باید در حد ۲۵ مترمکعب در شبانه روز کاهش مصرف برای یک الی دو هکتار داشته باشند تا بتوانیم متناسب با ظرفیت آبی دشت هایمان مجوزها را صادر کنیم و کاهش مصرف صورت بگیرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان با اشاره به حضور ۴۰ گروه گشت و بازرسی در دشت های استان کرمان افزود: هدف از تشکیل این گروه ها بازدید منابع آب و گشت زنی در سطح دشت های استان است.
وی ادامه داد: سالانه با برخورد با چاه های غیرمجاز و حفرهای جدید برخوردهای قانونی توسط این گروه ها انجام می شود. در سال گذشته ۸۴۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان مسدود شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان کرمان: اگر موفق شویم ۳ هزار و ۸۵۰ حلقه چاه غیرمجاز را پلمب کنیم نزدیک به ۲۷۰ میلیون مترمکعب در آب صرفه جویی می شود
علیدادی سلیمانی از مردم خواست که هر گونه تخلف آبی در دشت ها، روستاها و اراضی کشاورزی را به مدیران منابع آبی شهرستان ها اطلاع دهند تا به سرعت جلوی این گونه تخلفات گرفته شود.
وی گفت: در اثر این میزان چاه های پر شده همراه با اضافه برداشت چاه های مجاز، نزدیک به ۱۲ میلیون مترمکعب صرفه جویی در آب را شاهد بودیم. اگر موفق شویم ۳ هزار و ۸۵۰ حلقه چاه غیرمجاز را پلمب کنیم نزدیک به ۲۷۰ میلیون مترمکعب در آب صرفه جویی می شود.
برخی مناطق نیاز به تامین آب از طریق تانکر و سیار دارند
چندی پیش معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کرمان در کارگروه حفاظت، ایمنی و تامین منابع آب شرب استان گفت: تامین آب از طریق حفر چاه های اضطراری با توجه به اینکه فعلا اولویت ندارد از دستور کار خارج است تا بررسی بیشتری روی آن صورت گیرد.
سید مصطفی آیت اللهی موسوی همچنین افزود: برخی مناطق نیاز به تامین آب از طریق تانکر و سیار دارند که به صورت منطقه بندی به ما اعلام می کنند تا از طریق هماهنگی فرمانداری، دهیاری ها، ارتش یا سپاه و همراهان همیشگی تامین شود.
وی با اشاره به پیشنهادات شرکت آب و فاضلاب استان برای گذر از پیک مصرف آب در تابستان امسال بیان کرد: در خصوص نحوه استفاده از چاه های آب متعلق به دستگاه های اجرایی با توجه به اینکه قبلا در شورای تامین مطرح شده بود، مجوزهای لازم داده شده است.
آیت‌اللهی‌موسوی با اشاره به مشکل قطع برق چاه های آب یادآور شد: با توجه به حساسیت موضوع و تاکید و دستور کتبی استاندار به شرکت های توزیع، قرار است این مسئله حل و فصل شده و دچار قطعی برق نشوند.
وی بیان کرد: در خصوص حفارهای چاه قرار شد تا با هماهنگی آب منطقه ای و آب و فاضلاب و با توجه به مصوبه شورای تامین و طرح در نشست دستگاه های نظارتی، این مساعدت انجام شود.
معاون استاندار کرمان: استان کرمان با مشکل تامین منابع آبی مواجه است و لذا باید نهایت صرفه جویی صورت گیرد تا از تابستان با کمترین مشکل عبور کنیم
معاون استاندار کرمان اظهار کرد: برای تامین منبع مالی مدنظر تصمیم است که از منابع میسر در اختیارشان قرار گیرد که بتوانند تامین آب را برای تابستان انجام دهند تا با همه فشارهایی که به دلیل عدم نزول بارش‌ها داریم از این برهه زمانی عبور کنیم.
وی ادامه داد: استان کرمان با مشکل تامین منابع آبی مواجه است و لذا باید نهایت صرفه جویی صورت گیرد تا از تابستان با کمترین مشکل عبور کنیم.
با نگاهی به وضعیت کنونی آب در استان کرمان، می‌توان به روشنی دریافت که بحران آب در این منطقه از مرز هشدار عبور کرده است. با وجود میانگین بارش سالانه ای حدود نصف میانگین کشوری و کاهش چشمگیر بارندگی در سال آبی جاری، تنها ۲۵ درصد ظرفیت سدهای استان آبگیری شده است؛ رقمی که نشان دهنده وضعیت بحرانی ذخایر سطحی است.
علاوه بر آن، حجم عظیم چاه های کشاورزی – با بیش از ۲۱ هزار حلقه دارای مجوز و هزاران چاه غیرمجاز – فشار مضاعفی بر منابع آب زیرزمینی وارد کرده است.
ادامه این روند، نه تنها تامین آب شرب را تهدید می کند بلکه پایه‌های کشاورزی و امنیت زیست محیطی کرمان را متزلزل خواهد کرد. در چنین شرایطی، پروژه هایی نظیر انتقال آب از خلیج فارس حیاتی به نظر می رسند اما متاسفانه به دلیل کمبود اعتبار، تکمیل آن ها به تاخیر افتاده است.
با وجود تلاش های انجام شده نظیر انسداد چاه های غیرمجاز، ایجاد گشت های بازرسی و برنامه ریزی برای مدیریت مصرف در تابستان، واقعیت این است که بحران آب در کرمان به راه حلی سریع و موقت پاسخ نخواهد داد.
آینده آب در این استان نیازمند تصمیمات سخت، اصلاح الگوهای مصرف، سرمایه گذاری جدی در زیرساخت ها و مشارکت همگانی است. کرمان امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند نگاه علمی، مدیریت یکپارچه منابع و همراهی مردم است تا از مرز بحران بازگردد.
